DENETİMLİ SERBESTLİK İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
1)Denetimli Serbestlik nedir? Denetimli Serbestlik ne iş yapar?
Yanıt: Denetimli Serbestlik; kapsamı kanunlarca belirlenen, şüpheli, sanık ve hükümlüler hakkında mahkemelerce verilen alternatif ceza ve tedbirlerin uygulanması, şüpheli, sanık ve hükümlülerin toplum içinde denetim, takip ve iyileştirilmesini kapsayan faaliyet ve uygulamaların bütünüdür. Diğer bir ifadeyle denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi, ceza infaz kurumundan salıverilen hükümlülerin takip edilmesi, madde bağımlılarının, rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi ve bu yolla toplumun korunmasıdır.
2)Hapse girmeden cezamı denetimli serbestlik altında çekebilir miyim?
Yanıt: Kişi hakkında mahkemeler tarafından TCK 50,51 ve 191; CGTİHK 107 ve 110/2; CMK 231/8 maddeleri gereğince verilen hapis cezasına alternatif yaptırım veya tedbirlere hükmedilmesi ve mahkeme tarafından yüklenen yükümlülüklere uyulması halinde verilen ceza hapse girmeden toplum içinde infaz olunur.
3)Denetimli Serbestlik ile ilgili soru ve sorunlar konusunda nasıl destek alabilirim?
Yanıt: Denetimli Serbestlik ile ilgili yaşadığınız her türlü sorunda, ikametgahınızın bulunduğu yer Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne başvurmanız halinde soru ve sorunlarınıza cevap verilecektir.
4)Denetimli Serbestlikte yükümlülüklerime uymadığımda ne olur?
Yanıt: Verilen mahkeme kararının türüne göre kişi hakkında verilen denetimli serbestlik kararına uyulmadığı takdirde verilen hapis cezası kısmen veya tamamen infaz edilir. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.
5)Hangi Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne başvurmam gerekiyor?
Yanıt: İkametgahınızın bulunduğu yer Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne başvurabilirsiniz.
6)Denetimli Serbestlik Müdürlükleri idari yönden nereye bağlıdır?
Yanıt: Denetimli serbestlik Müdürlükleri idari yönden Adalet Komisyonunun bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Başsavcılığına bağlıdır.
7)Denetimli Serbestlik kapsamında kimler meslek edindirme kursuna katılabilir?
Yanıt: İşlemiş oldukları suç nedeniyle verilen cezaların mahkemece denetimli serbestlik tedbirine çevrilmesi ve denetimli serbestlik tedbiri olarak da meslek edindirme kursuna katılma yükümlülüğü verilmesi halinde kişiler meslek edindirme kurslarına katılabilir.
8) Denetimli serbestlik tedbiri kapsamında verilen eğitimler sonunda iş imkanı sağlanıyor mu?
Yanıt: Denetimli serbestlik kapsamında verilen eğitimler sonunda kazanılan meslekler genelde güncel olan ve iş bulma imkanı yüksek olan meslekler olduğundan mesleki eğitim kurslarını bitirenlerin iş bulma şansları artmaktadır.
9) Konutta infaz nedir? Kimler hapis cezasını konutta çekebilir?
Yanıt: Konutta infaz, mahkemece verilen hapis cezasının, Kanunda sayılan durumların mevcut olması halinde kişinin kendi konutunda infaz edilmesidir.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 110'uncu maddesinin ikinci fıkrasına gereğince;
a) Kadın veya altmış beş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları altı ay,
b) Yetmiş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları bir yıl,
c) Yetmişbeş yaşını bitirmiş kişilerin mahkûm oldukları üç yıl veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine hükmü veren mahkemece veya hükümlü başka bir yerde bulunuyorsa o yerde bulunan aynı derecedeki mahkemece karar verilebilir.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105/A maddesi gereğince; Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen yüksek riskli hükümlüler hakkında ayrıca bir konutta denetim ve gözetim altında bulundurulma yükümlülüğü verilir. Yüksek riskli hükümlüler, denetimli serbestlik altında geçirecekleri toplam sürenin en az üçte birini konuttan çıkmamak suretiyle tamamlarlar. Bu yükümlülük, günde en az on, en fazla on iki saat süreyle yerine getirilir. Bu süre, 18:00 ilâ 08:00 saatleri arasında uygulanır. Hükümlünün konutunda bulunacağı süre ile saat aralığı, hükümlünün işi, eğitimi veya aile durumu dikkate alınarak belirlenir.
Ceza Muhakemesi Kanununun 109/3-j Maddesi (konutu terk etmemek) kapsamında adli kontrol tedbiri verilebilir. Bu tedbir Şüpheli veya sanığın mahkeme tarafından belirlenen konutunu mazereti olmaksızın veya izin almaksızın terk etmemeyi ifade etmektedir.
10)Konutta infaz hangi hallerde ihlal edilmiş sayılır?
Yanıt: Konutta infaz cezası, kişinin belirlenen konutunu haklı ve geçerli mazereti olmaksızın ve izinsiz olarak terk etmesi halinde ihlal edilmiş sayılır. Konutta infaz cezasına geçerli bir mazereti olmaksızın uyulmaması halinde cezanın baştan itibaren ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.
11) Kamuya yararlı işlerde ücretsiz olarak çalışma cezası nedir?
Yanıt: Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105/A maddesi gereğince; Cezasının 3/1 oranında kamuya yararlı bir işte ücretsiz çalışma cezasını,
Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106/3 maddesi kapsamında yükümlünün iki saat çalışması karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasını,
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde öngörülen, bir kamu kurumunun veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuruluşun belirli hizmetlerinde ücretsiz olarak çalıştırılmasını ifade eder.
Kamu hizmeti cezası; toplumsal katılım ile hükümlünün iyileştirilmesini ve topluma kazandırılmasını amaçlayan, hükümlünün topluma verdiği zararı kamu hizmetinde ücretsiz çalışarak geri ödemesini ve bu şekilde kamu düzeninin sağlanmasını esas alan bir seçenek yaptırımdır (örneğin belediyenin bahçe işleri, okulun temizlik ve badana boya işleri, çevre düzenleme vb.) ücretsiz çalışarak infaz etmesidir.
12)Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası sırasında birlikte çalışılan kişilerce çalışan kişinin hükümlü olduğu biliniyor mu?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalışma cezasının infazı sırasında imzalanan üçlü çalışma protokolü dahilindeki yönetici konumundaki kişiler ilgili kişinin hükümlü olduğunu bilmekle birlikte, gizlilik prensibi gereği çalışılan diğer kişiler durumdan haberdar edilmezler.
13) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası bittikten sonra aynı kamu kurumunda ücretli olarak çalışmaya devam edilebilir mi?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalışma cezası bittikten sonra, kişinin aynı kurumda çalışması ancak kamu personeli alım mevzuatına uygun olarak yapılabilmekle birlikte, çalışılan kurumun ihtiyaç ve insiyatifine göre ücretli olarak çalıştırılabilir.
14)Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası sırasında sigorta yapılıyor mu?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalışma cezasının infazı sırasında 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanununun 14'üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre sigorta yapılmaz.
15)Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası alan kişiler ne tür işlerde çalıştırılıyor?
Yanıt: Hakkında kamuya yararlı bir işte çalışma cezası verilen kişilerin çalışacağı işler hükümlünün durumu göz önünde bulundurularak hizmetler listesi doğrultusunda mahkemece belirlenir. (Örneğin ağaç dikim ve bakımı, genel hizmetler, temizlik ve badana boya işleri vb. işler.) Hükümlünün çalışacağı yer kurumların ihtiyaç durumuna göre ve kişinin ikametgahı, yaptığı iş ve isteği de dikkate alınarak denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından belirlenir.
Hükümlüler;
-Belediyelerin park ve bahçe işlerinde,
-Okulların bakım ve onarım işlerinde,
-Valilik hizmet binalarının temizliğinde,
-Karakollarda temizlik işlerinde,
- Kızılay Derneğinde çadır dikim işlerinde,
- Halk kütüphanelerinde,
-Kamu yararına çalışan her türlü kamu kurum ve kuruluşlarında,
-Sıhhi tesisatçı ve elektrikçi gibi meslek sahibi hükümlüler mesleklerine uygun işlerde çalıştırılmaktadırlar.
16) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezasında gece çalışılabilir mi?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalışma cezası infaz edilirken hükümlünün özel durumları dikkate alınarak gece de çalıştırılabilir.
17) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezasında günde en az ve en fazla kaç saat çalışılabilir?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımının infaz süresi Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106/3 kamuya yararlı bir işte çalışma, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi kamuya yararlı bir işte çalışma ve 5275 sayılı Kanunun 105/A maddesinin beşinci fıkrasında düzenlenen kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalışma (kişi denetimli serbestlik altında geçireceği toplam sürenin üçte birini kamuya yararlı bir işte çalışmak suretiyle tamamlar.) maddeleri kapsamında yükümlünün iki saat çalışması karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verilir. Günlük çalışma süresi, en az iki saat ve en fazla sekiz saat olacak şekilde denetimli serbestlik müdürlüğünce belirlenir. Hükümlünün çalışacağı gün ve saatler denetimli serbestlik müdürlüğü veya büroca; kendi işi, aile veya eğitim yaşamı gibi özellikler dikkate alınarak belirlenir.
18) Kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezası sırasında kişi hastalanırsa ne olur?
Yanıt: Kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımı veya yükümlülüğünün infazında, hastalık halinde sanık veya hükümlü, durumu derhal çalıştığı yerdeki kurumun yetkilisine ya da iş yerindeki sorumlu kişiye; ayrıca Denetimli Serbestlik Müdürlüğündeki vaka sorumlusuna bildirerek raporunu ibraz eder. Raporlu durumu infaz işlemleri değerlendirme komisyonu tarafından değerlendirilir.
19) 105/A kapsamında Kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılma yükümlülüğüne ara verme ve muaf olma durumları nelerdir?
Hükümlünün;
a) Çalışmasına engel bir sağlık problemi olduğunu,
b) Örgün eğitime devam ettiğini,
c) Bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştığını,
ç) Kendi işini kurduğunu ve işlettiğini,
belgelendirmesi ve bu nedenle kamuya yararlı işte çalışma yükümlülüğünün kaldırılmasını talep etmesi durumunda, ileri sürülen mazeretlerin doğruluğu ve haklılığı araştırılır. Gerekirse komisyon tarafından yükümlülüğün infazına ara verilir. Bu durumda, hükümlünün sağlık problemi, eğitime devam etme durumu, belirttiği işte bir iş sözleşmesine dayanarak çalışıp çalışmadığı ya da kurduğu ve işlettiği işi devam ettirip ettirmediği, koşullu salıverme süresinin sonuna kadar denetlenir. Hükümlünün, yanlış beyanda bulunduğunun anlaşılması veya mazeretin ortadan kalkması halinde yükümlülüğün kalan kısmının infazına devam edilir.
Ayrıca Bu yükümlülük;
a) Altmış yaş ve üstü,
b) Hayatlarını yalnız başına idame ettiremeyen,
c) Doğumuna on hafta kalan hamile kadın,
hükümlüler hakkında uygulanmaz.
20) Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişiler hakkında hangi işlemler yapılmaktadır?
Yanıt: Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişi denetimli serbestlik müdürlüğüne başvurması üzerine ilgili sağlık kurumuna sevk edilir. Yükümlünün beş iş günü içinde sağlık kurumuna başvurması istenir. Sağlık kurumunca yapılan tetkik ve muayene sonucu, bağımlı olmayanların hakkında takip programı hazırlanarak yükümlüye bildirilir. Yapılan tetkik ve muayene sonucunda bağımlı olduğu anlaşılanlar ise, sağlık kurumunca madde bağımlılığı tedavi merkezine sevk ederek, durumu denetimli serbestlik müdürlüğü veya büroya bildirir. Ayrıca rehberlik etmek üzere bir rehber görevlendirilir. Rehberlik hizmeti tedavi ile birlikte bir yıl süreyle devam eder. Yükümlülüklerin ihlal edilmemesi halinde kişinin cezası infaz edilmiş sayılır.
21) Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişi yurt dışına çıkabilir mi?
Yanıt: Mahkemece, kişi hakkında verilen tedavi ve denetimli serbestlik kararı ile birlikte yurt dışına çıkışın yasaklanmaması durumunda yurt dışına çıkmaya engel bulunmamaktadır. Fakat hükümlü ilgili sağlık kuruluşu tarafından hazırlanan tedavi programına ve denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından hazırlanan denetim planına uymak zorundadır. Bu yükümlülüklere uymaması halinde yükümlülük ihlal edilmiş olur.
22) Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişi çalıştığı işine devam edebilir mi?
Yanıt: Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişinin çalışma ve sosyal hayatında yükümlülüklere uyduğu sürece hiçbir değişiklik olmaz. Tedavi ve denetimli serbestlik kararının başarıyla infaz edilebilmeleri için hükümlüleri sosyal hayatlarının devamı zorunlu görülmektedir.
23) Denetimli Serbestlik Müdürlüğünde madde tedavisi yapılıyor mu?
Yanıt: Denetimli serbestlik müdürlüğünün madde tedavisi yaptırabilmesi için mutlaka mahkeme ya da Savcılık tarafından kişi hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilmiş olması gerekmektedir. Bu hizmet sağlık kuruluşları aracılığı ile yerine getirilmektedir.
24) Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişilerin tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Yanıt: Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullananlar ve bulunduranlar hakkında mahkemelerce ve savcılık tarafından verilen tedavi hizmetleri hastanelerin denetimli serbestlik polikinliği ile Alkol ve Madde Tedavi Merkezlerinde (AMATEM) yapılmaktadır. Tedavinin ne kadar sürede ve nasıl yapılacağına dair Sağlık Bakanlığının 2015/11 sayılı bir genelgesi bulunmaktadır. Bağımlılara, bu merkezlerde tedavi edildikten sonra denetimli serbestlik müdürlüklerinde görevli uzmanlar tarafından eğitim ve iyileştirme faaliyetleri verilmektedir.
25) Eğitim ve İyileştirme yükümlülükleri nelerdir? Kimler tarafından verilir?
Yanıt: Eğitim ve İyileştirme yükümlülükleri, denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan ya da olmaması halinde diğer kurumlardan görevlendirilen uzmanlar (psikolog, sosyal hizmet uzmanı, sosyolog ve öğretmen) tarafından bireysel görüşmeler, grup çalışmaları ve seminerler kapsamında uygulanır.
Bireysel görüşmelerde,
Grup Çalışmalarında,
Seminer Çalışmalarında,
İl Müftülüğü, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, İŞKUR, AFAD, Kızılay, Yeşilay, Milli Eğitim İl Müdürlüğü, Sağlık il müdürlüğü gibi kurumlardan talep edilen uzman personel ile kurumumuz uzman personeli tarafından uygulanmaktadır.
26) Denetimli Serbestlik kapsamında çocuklara yönelik ne tür çalışmalar yapılmaktadır?
Yanıt: Denetimli serbestliğe gelen her bir çocuk için;
27) Koruma kurullarınca yapılan yardımlardan faydalanma şartları nelerdir?
Yanıt: Suçtan zarar gören mağdurlar veya yasal temsilcileri ya da eski hükümlüler veya yasal temsilcileri Cumhuriyet Başsavcılığı'na bağlı Koruma Kurulu'na başvurarak koruma kurullarından yardım talebinde bulunabilir.
28) Koruma kurulları kapsamında açılacak olan meslek edindirme kursuna kimler katılabilir?
Yanıt: Suçtan zarar gören kişiler veya yasal temsilcileri eski hükümlüler veya yasal temsilcileri tarafından Cumhuriyet Başsavcılığı'na bağlı Koruma Kurulu'na başvurulması halinde meslek edindirme kurslarına katılabilirler